Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży

Przejdź do głównego menu
Przejdź aktualności

Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży

’zgadzać się z wypowiedzią nadawcy, akceptować wypowiedziany pogląd, utożsamiać się z poglądami kogoś, lubić coś’

Słowo jest nowym synonimem popularnego w komunikacji internetowej skrótu rel ’zgadzam się, mam tak samo’. Wywodzi się z języka angielskiego, gdzie relatable oznacza, że coś jest możliwe lub łatwe do powiązania z tematem. W komunikacji młodzieży oznacza utożsamienie się z czymś, potwierdzenie, aprobatę.

Przykłady użycia:

1. To jest dobre! Reluję /Z/

2. – Nie kumam wczutki osób w internecie, którzy przeżywają, że ktoś coś brzydkiego im napisał. Internet jest pełen anonimowych ludzi, którzy chętnie kogoś zwyzywają by sami lepiej się poczuć. Najważniejsze jest żebyś sam/a sobie się podobał/a, a komentarze/lajki nie powinny być nigdy wyznacznikiem jak się ze sobą czujesz. Pamiętajcie, że to tylko internet, ważniejsze jest co sądzą wasza rodzina i bliscy ludzie, a nie jakiś małolat, który napiszę komentarz, o którym za 20 minut zapomni. – Ale relujesz / https://twitter.com/Nervarieno/status/1665307665042489344.

3. _realthings_maj_low_Reluje😻 /https://www.tiktok.com/@_realthings_maj_low_

4. Noo reluję tą chemię, nasza pani myśli że jest heisenberg / https://www.youtube.com/watch?v=-ONlvoVJb24

5. @No_one. Reluję/ https://samequizy.pl/author/not_you311/wpisy/.

Plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku 2021 pokazał, że młodzi użytkownicy polszczyzny wprowadzili do języka szereg nowych, ciekawych jednostek (np. śpiulkolot, zodiakara, koroniak), reaktywowali stare, nadając im drugie życie (np. git, twoja stara, klawo), a istniejącym wyrazom przypisali nowe znaczenia (np. mrozi, oddaje, koks/ kox). Warto także zauważyć, że z ponad 2,5 tys. zgłoszonych jednostek znaczna liczba dotyczyła nawiązywania i podtrzymywania relacji lub zaznaczania emocji w ramach młodzieżowego współistnienia. Zachowania allocentryczne, czyli takie, które realizują się niejako na zewnątrz „ja”, w relacji do innych są charakterystyczne dla osób w wieku dojrzewania. Środowisko rówieśnicze jest dla nastolatków swoistym poligonem doświadczalnym, na którym poszukują identyfikacji, nawiązują i podtrzymują więzi, ćwiczą sztukę prowadzenia sporów, uczą się nazywać i wyrażać emocje.

Nic więc dziwnego, że w młodzieżowym repertuarze struktur przydatnych do nawiązania kontaktu nadal znajdują się dobrze znane wyrazy: elu/ elo ziom/ eluwina/ eluwa, choć trzeba odnotować, że dołączyło też sympatyczne halko oraz joł definiowane jednak jako ‘zaczepka’. Z kolei wyrazy takie jak: siem/ siema eniu/ siemandero/ siemolo to przykłady nie tylko użytecznych w kontaktach społecznych „wytrychów”, ale także dowody środowiskowej inwencji słowotwórczej. Nastoletnie rozmowy nadal – jak wynika z dużej liczby zgłoszeń – kończą się brzmiącym z angielska słowem naura, wzmocnionym niekiedy wulgaryzmem lub eufemizmem typu: kurde naura, co pokazuje żywe wpływy sceny youtubowej. Co ciekawe, naura bywa także niekiedy używana jako swoisty „stoper” rozmowy, która nie przebiega po naszej myśli. No i naura brzmi trochę jak ok, boomer, tylko w komunikacji z rówieśnikami.

Nastolatkowie w czasie dorastania muszą też opanować sztukę prowadzenia sporów. W repertuarze młodzieżowej erystyki znalazła się na nowo fraza twoja stara, która szczyt popularności notowała kilka, a może nawet kilkanaście, lat temu. Wówczas i dziś należy do ripost – ciętych, szybkich i niekiedy bolesnych odpowiedzi na czyjś nieprzychylny komentarz lub niedorzeczne pytanie, ale – jak wskazują zgłaszający – bynajmniej „nie obraża niczyjej matki”. Tym samym obserwujemy konwencjonalizację struktury, która oderwała się od pierwotnego związku ze starą ‘matką’ czy starym ‘ojcem’, aby stać się formą językowego pocisku. Jak czytamy w uzasadnieniu jednego ze zgłoszeń stanowi „najlepszy argument w każdej kłótni”.

W emocjonalnych konwersacjach młodzieży jako środek retorycznego oddziaływania pojawia się także ironia. Przykładem tego jest fraza: Kto pytał? / Ale kto pytał?, która z pytaniem wspólny ma jedynie schemat. Pełni funkcję stwierdzenia ‘to jest nieważne’, sygnalizuje zniechęcenie rozmówcy: ‘nic mnie to nie obchodzi’ lub po prostu służy „do gaszenia przeciwnika”. Może się jednak zdarzyć, że nastoletni adwersarz odpowie na to – bądź co bądź – pytanie retoryczne – znaną ripostą: –Twoja stara, dlatego na tę ewentualność powstała wersja oznajmująca: Nikt nie pytał! Jeśli chodzi o wyrażenie rozczarowania tematem rozmowy, to w zgłoszeniach zarejestrowano także emocjonalny wykrzyknik meh [czyt. /mɛ/] sugerującą ‘obojętność, niezadowolenie’. Sygnalizuje reakcję rozmówcy, w której wyraża on swoje zniechęcenie lub negatywną ocenę zjawiska, przedmiotu, osoby, a w niektórych kontekstach nawet zażenowanie. Warto dodać, że ta młodzieżowa „kultura wstydu” jest – jak wynika z plebiscytowych propozycji – ciągle żywa. Kompromitujące zachowanie, żenujący nietakt, intelektualne lub towarzyskie faux pas jest wprawdzie nadal nazywane cringem /krindżem, ale zyskało także nowe określenie – mrozi. Wszystko przez odczuwane wówczas „ciarki żenady”. Tego, który jest przedmiotem żenady nazywa się nawet mrozicielem lub mrożonem. Bywa, że sytuacje ekstremalnie niefortunne określane są jako giga cringe. Towarzyszy im emocjonalny okrzyk yikes [wym. jajks] oddający ogromne zażenowanie nadawcy.

Młodomowa zaznacza także pozytywne relacje. Przyjacielski kontakt między rówieśnikami podkreślony bywa przez formy zgłaszane często jako – mniej lub bardziej – pieszczotliwe zwroty apelatywne, np.: bestie ‘przyjaciółka/przyjaciel’, mordo/ mordeczko/ mordzio, byczku/ byczqu/ byniu/ ‘dobry znajomy, kolega’. Utożsamianie się z wypowiedzią lub poglądami rozmówcy jest zaznaczone skrótem rel. ‘ang. relatable ‘możliwe do powiązania’. Pozytywne i radosne są też wykrzyknienia i frazy, typu: ez/es/ ez z wami ‘łatwo, prosto’, essa/ no i essa ‘świetnie, udało się, wielka radość’. To pojemne językowo „cieszynki”. Nie tylko służą uzewnętrznieniu radości, ale tworzą wewnątrz młodzieżowych społeczności dobry klimat. A ten młodzi określają z angielska jako vibe / wajb ‘pozytywne wibracje, dobra atmosfera, sympatyczna relacja z drugą osobą’ lub mood ’dobry nastrój, humor’.

Do przydatnych i popularnych w komunikacji wyrazów, których znaczenie jest jednak tak pojemne, że trudno byłoby oddać wszystkie kontekstowe niuanse należy shesh/ sheeesh [wym. szisz/ szis/sziiisz]. Zaznacza reakcję odbiorcy w stylu: „A niech to…/ a niech mnie’. Wyraża w zależności od kontekstu: zainteresowanie, zdziwienie, zdumienie, a nawet podziw lub dezaprobatę. W komunikacji bezpośredniej pełni niekiedy funkcję swoistego „jęku namysłu”, podkreśla dobry kontakt lub jest używane ze względu na to – jak mówią młodsi nastolatkowie – że po prostu „fajnie brzmi”.

Swoistym żartobliwym dodatkiem do wypowiedzi wydaje się natomiast wyraz monke/ monkes (ang. monkey ‘małpa’), rozpowszechniony w Internecie przez memy. Daje on możliwość – jak wskazują internauci – wypełnienia kłopotliwej ciszy, która zapadła, gdy „nie wiadomo, co powiedzieć”. W dodatku pozwala wszystko obrócić w żart. Treść emocjonalną skutecznie kondensują i zastępują nowe emoji. Mają swoje wersje językowe, dzięki czemu obsługują także komunikację bezpośrednią. Wśród zgłoszeń nie zabrakło więc językowych odpowiedników ikon, znanych głównie z serwisu Twitch, takich jak pogChamp ‘zaskoczenie, zdziwienie’, pog/poggers ‘podekscytowanie, coś pozytywnego’ czy sadge/sadek ‘smutek’. Z kolei użytkowniczki Tik Toka lubią (i zgłaszają) to, co jest UwU ‘urocze, słodkie, czułe’.

Podsumowując, nie można oprzeć się wrażeniu, że młodzieżowe trendy językowe związane z mniej lub bardziej pragmatycznymi strategiami nawiązywania relacji, podtrzymywania kontaktu, współodczuwania emocji, wymianą dialogiczną mają swe źródło w popularności mediów społecznościowych. Szybko jednak rozprzestrzeniają się poza nie, są przejmowane przez coraz młodszych użytkowników, dla których to nie kategoria kanoniczności i medium przekazu mają znaczenie, ale przede wszystkim kryterium upodobania i zabawy.

Komentarz: Anna Wileczek

’zgadzać się, identyfikować się z czymś’.

Słowo jest skrótem od relatable. Wywodzi się z języka angielskiego, gdzie oznacza, że coś jest możliwe lub łatwe do powiązania z tematem. W komunikacji młodzieży oznacza utożsamienie się z czymś, potwierdzenie, aprobatę czegoś. Zaprzeczenie nierel oznacza dezaprobatę, niezgodę.

W 2023 pojawił się także czasownik relować w znaczeniu 'zgadzać się, myśleć podobnie’ oraz rzeczownik relówa/ reluwa.

Synonimem rel jest same ’ja też; tak samo’

Przykłady użycia:

1.-Młody to niezły hejter!

-Rel. /Zasłyszane/

2. Nierel, było nawet lepiej niż się spodziewaliśmy /https://www.facebook.com/Humanistawka/

3. Mordo, zimno dziś! -No rel. /Zasłyszane/

4. – Ten film jest mega głupi!

– Rel. Szkoda na to hajsu. /opinia o filmie; zasłyszane/

5. – Nie kumam wczuwki osób w internecie, którzy przeżywają, że ktoś coś brzydkiego im napisał. Internet jest pełen anonimowych ludzi, którzy chętnie kogoś zwyzywają by sami lepiej się poczuć. Najważniejsze jest żebyś sam/a sobie się podobał/a, a komentarze/lajki nie powinny być nigdy wyznacznikiem jak się ze sobą czujesz. Pamiętajcie, że to tylko internet, ważniejsze jest co sądzą wasza rodzina i bliscy ludzie, a nie jakiś małolat, który napiszę komentarz, o którym za 20 minut zapomni. – Ale relujesz / https://twitter.com/Nervarieno/status/1665307665042489344

6. To jest takie rell / https://www.youtube.com/watch?v=I5I3SKXUW60.

(Zgłoszenie: 27.09.2021; akt. 09.07.2023, akt. 20.02.2024; oprac. Anna Wileczek)

Podglądanie młodomowy – z wizytą w Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży

Film zrealizowany w ramach projektu „Młoda polszczyzna na styku kultur – promocja, wiedza, edukacja”. Projekt finansowany ze środków Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej w ramach Programu: Promocja Języka Polskiego.

The film was made as part of the project „Polish Youth Speak at the Crossroads of Cultures – Promotion, Knowledge, Education”. The project is funded by the Polish National Agency for Academic Exchange (NAWA).”

Podglądanie młodomowy – z wizytą w Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży

Wystąpili:
– Mateusz Grela
– Klaudia Kondas
– Zuzanna Salwa
– Gabriela Siodłak
– Piotr Zbroinski
– Bartosz Wiśniewski
– Mikołaj Plewa
– Hanna Chlebny
– Karolina Cedro
– Michał Adamczyk
– Małgorzata Szarek
– Ksawery Leszczyński
-Albert Matczak
-Nadia Polit
-Julianna Pisarczyk
– Anna Wileczek

Scenariusz:
Dominika Czarnota-Zdybicka

Zdjęcia:
Marek Picheta
Damian Ołownia

Montaż:
Damian Ołownia

Color grading:
Marek Picheta

Lektor:
Małgorzata Szarek

Produkcja:
Uniwersytecie Centrum Mediów UJK

Język „młodego Tik Toka.