akronim odczytywany jako [enpecet/ enpec/ en-pe-ce/ en-pi-si]; oznacza osobę niepodejmującą typowych, charakterystycznych dla niej aktywności lub stroniącą od kontaktów społecznych. Skrótowiec wywodzi się od angielskiego wyrażenia non-player character lub non-playable character (NPC) ’ bohater niezależny, postać niegrywalna’ i odnosi się do postaci z fabularnych gier komputerowych, w którą nie wciela się żaden gracz i która nie może być kontrolowana przez gracza. Jest to bohater sterowany przez program, niewchodzący w interakcję z graczami. Skrótowiec ten służy także do nazywania ludzi, o których się nic nie wie, niewyróżniających się, „dziwnych” lub zachowujących się w sposób nieracjonalny albo nienaturalny.
Przykłady użyć:
1. Ten NPC na korytarzu już poszedł ? /Z/
2. – Zastanawiam się, gdzie można kupić taki hełm. – Sprawdź na aukcji, albo u jakiegoś NPC, https://plorto.pl/co-to-znaczy/npc
3. Cyberpunk 2077 patch 1.6; tajemniczy enpecet i krótka opowieść o jego życiu https://www.youtube.com/watch?v=n7mqEWiaILs
4. Co to za NPCtowskie słowo? / https://twitter.com/Bedaxz/status/1588050286630912001/
5. Każdy kogo nie znam to raczej dla mnie NPC (NPC) https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=tekst++GIERA+feat.+White+Widow
6. Po raz ostatni zwracam się do tych wszystkich NPCtów (osoby zachowujące się mechanicznie — przyp.red.), co mnie oznaczają, gdzie popadnie, jak bym [sic!] miał coś wspólnego z tą organizacją, czy był ku**a w jury. Równie dobrze moglibyście tam pisać, że scamuję Arabię Saudyjską na ropę i byłby to równie nieśmieszny suchar [cyt. z wypowiedzi Alana Górniaka za:]Syn Górniak wpadł w szał. „Zwracam się do tych wszystkich NPCtów” – o2
(Zgłoszenie: 20.10.2022, oprac. Anna Wileczek)
W ciągu ostatnich tygodni zdawaliśmy relację z naszej aktywności badawczo-edukacyjnej na ziemi włoskiej. W dniach 5.03. 2024 r. – 20.03.2024 r. zespół projektu „Młoda polszczyzna na styku kultur – promocja, wiedza, edukacja” – finansowanego przez NAWA Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej – pod kierunkiem dr hab. Anny Wileczek, prof. UJK wraz z mgr Anitą Jagun, PhD oraz Zuzanną Bogucką, PhD z Instytutu Literaturoznawstwa i Językoznawstwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego oraz z Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży przemierzył tysiące kilometrów, zrealizował 6 godzin wykładów, 12 godzin warsztatów i odbył 3 spotkania z kadrą naukowo-dydaktyczną Uniwersytetu w Bari, Genui i Turynie. Na listach obecności podpisało się łącznie 212 osób, pozyskaliśmy 116 ankiet w języku polskim i włoskim. Obserwowaliśmy duże zainteresowanie językiem młodych pokoleń, który przekroczył granice języka środowiskowego i stał się istotnym kodem współczesnej kultury popularnej. Z perspektywy kontrastywnej teza ta nabiera dodatkowego uzasadnienia. W dodatku – jak deklarują w ankietach młodzi Polacy mieszkający we Włoszech i Włosi poznający język polski, a także lektorzy i tłumacze, uczestniczący w naszych zajęciach i badaniach – jest to odmiana języka i styl komunikacji, który „warto poznawać”, bo „język młodego pokolenia odzwierciedla zmiany w podejściu do życia, które zachodzą w danym społeczeństwie. Młodzi ludzie bardzo kreatywnie podchodzą do tworzenia kultury i języka danego kraju”. Serdecznie dziękujemy prof. Alessandro Ajresowi, dr Karolinie Kowalcze, dr Urszuli Marzec za wspaniałą organizację spotkań, dyr. Agnieszce Stefaniak-Hrycko i p. Marcie Chmielewskiej z PAN w Rzymie za wsparcie w badaniach i artykuł o projekcie. Przyszła pora na mozolną weryfikację ankiet i analizy naukowe. O wynikach opowiemy już we wrześniu w Rzymie. A tymczasem arrivederci!
Wizyta z wykładem i warsztatami na Università degli Studi di Torino była ostatnim punktem do realizacji w ramach jednego z zadań projektu Młoda polszczyzna na styku kultur – promocja, wiedza, edukacja (NAWA Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej). Koordynatorką spotkanie była dr Urszula Marzec, ale podczas spotkań towarzyszyła nam także prof. Krystyna Jaworska, szefowa Katedry Polonistyki w Turynie oraz prof. Matteo Milani (dyrektor Dipartimento di Lingue e Letterature straniere e Culture moderne). Szczególne podziękowania należą się prof. Dario Proli za brawurowe tłumaczenie wykładu na temat komunikacji najmłodszych pokoleń. Studenci, którzy bardzo licznie i aktywnie uczestniczyli w spotkaniach i do tego „wypracowali” ciekawy materiał porównawczy zasługują na wielkie brawa!
Kolejne dni w Genui upłynęły na prezentacji „młodej” polszczyzny studentom uczącym się języka polskiego oraz włoskim polonistom (wykładowcom i tłumaczom). Wykład o komunikacji najmłodszych pokoleń (Anna Ewa Wileczek) oraz warsztaty na temat anglojęzycznych źródeł polskiej i włoskiej młodomowy oraz aplikacji interaktywnych przydatnych w edukacji językowej ( Anita Jagun) były ilustrowane bardzo interesującymi filmikami, przygotowanymi na potrzeby naszego projektu (realizacja Dominika Czarnota-Zdybicka, Uniwersytet Otwarty UJK oraz Marek Picheta i Damian Ołownia, Uniwersyteckie Centrum Mediów UJK). Wspaniale, że Polonistica a Genova – Polonistyka w Genui uczestniczy w naszym projekcie (NAWA Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej). I jest w dobrych rękach – prof. Laury i dr Karoliny!
12 marca zespół projektu opuścił Uniwersytet w Bari i związanych z nim wspaniałych polonistów: prof. Alessandro Ajresa i Agnieszkę Tas i przebył do Genui. Po spotkaniu z prof.Laurą Quercioli-Mincer, dr Karoliną Kowalcze oraz studentami związanymi z Katedrą Polonistyki na Uniwersytecie w Genui wyruszyliśmy na wspólne zwiedzanie miasta. Był czas na opowieści o miejscach, ludziach, relacjach, o przeszłości i teraźniejszości, o językach i motywacjach do ich poznawania. Byliśmy pod opieką wspaniałej cicerone – Fabrizia Scortecci. Dziękujemy! To był wspaniały, integrujący dzień.
Zespół projektu „Młoda polszczyzna na styku kultur – promocja, wiedza, edukacja „- NAWA Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej – w składzie Anna Wileczek (kierowniczka projektu), Alessandro Ajres, Anita Jagun, Zuzanna Bogucka w dniach 05-12.03.2024r. pracuje na Università degli Studi di Bari Aldo Moro — Italiano. Odbywają się spotkania ze studentami i wykładowcami, zbieramy dane ankietowe, konsultujemy nowe zjawiska językowe w polskim i włoskim dyskursie młodzieżowym. O7.03. i 08.03 włoscy studenci kursu języka i literatury polskiej uczestniczyli w wykładzie na temat: „Język i komunikacja najmłodszych pokoleń” oraz warsztatach. Byli bardzo aktywni i z entuzjazmem wykonywali wszystkie zadania. Okazało się, że język angielski jako narzędzie do kreowania nowych słów dominuje w slangu zarówno polskim, jak i włoskim, ale już kontekst kulturowy „cieniuje” znaczenia.
To już ostatni dzień wizyty Partnerów projektu „Młode słowa na styku kultur” w Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Pora na podsumowania i notatki. Jeszcze tylko wizyta w Muzeum Zabawek i Zabawy i pora, aby „wsiąść do pociągu (bynajmniej nie) bylejakiego”… Alessandro Ajres (Bari), Karolina Kowalcze( Genua), Urszula Marzec (Turyn) stali się nam bardzo bliscy. Świetnie nam się pracowało. Dziękujemy Wszystkim zaangażowanym w przygotowanie i realizację tej wizyty. Pozdrawiamy tez Współpracowników z Accademia Polacca w Rzymie z p. Dyr. Agnieszką Stefaniak-Hrycko 
Kolejny projektowy dzień upłynął pod znakiem spotkań na Wzgórzu Zamkowym. Atywności związany z Festiwalem Herlinga Grudzinskiego, makiety wystaw na temat pisarzy, piękne przedmioty i wnętrza zachwyciły naszych włoskich Partnerów. Od p.dyr. – Ewa Chabielska-Tyndyk – i jej wspaniałych Współpracowników wyszliśmy pełni pomysłów na współpracę. Potem audycja w Radiu Kielce i wieczorny seans „Chłopów”.
Za nami trzeci (tym razem mikołajkowy) dzień wizyty naszych partnerów z Włoch, który był zdominowany przez „robocze” spotkania i dyskusje członków zespołu projektowego. Podczas wielogodzinnego spotkania ustaliliśmy szczegółowy plan realizacji kolejnych zadań projektowych. Najwięcej czasu poświęciliśmy wypracowaniu metodologii badań młodomowy na styku polskiej i włoskiej kultury. Odbyła się również prelekcja mgr Anity Jagun (SD UJK, ILiJ UJK): „Aplikacje Internetowe i AI w badaniach dyskursu oraz w edukacji językowej”. W spotkaniu uczestniczyli pracownicy naukowi, doktoranci SD UJK oraz studenci polonistyki. Bardzo dziękujemy za przybycie i rozmowy z naszymi gośćmi z Włoch.
Drugiego dnia (o5.12.2023 r.) wizyty naszych partnerów z Włoch. Zwiedziliśmy kampus, odwiedziliśmy Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK, odbyliśmy warsztaty szkoleniowe w bibliotece oraz uczestniczyliśmy w spotkaniu z młodzieżą z rady konsultacyjnej Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży.
W dniu 04.12.2023 r. włoscy partnerzy projektu „Młoda polszczyzna na styku kultur – promocja, wiedza, edukacja ” spotkali się w Rektoracie UJK z prof. dr hab. Stanisławem Głuszkiem, rektorem UJK. Spotkanie było częścią wizyty seminaryjnej gości z Włoch. Listy intencyjne podpisali: dr hab. Alessandro Ajress z Uniwersytetu w Bari i dr Karolina Kowalcze – Franiuk z Uniwersytetu w Genui w towarzystwie dr. hab. Anny Wileczek, prof. UJK, kierownika projektu.
1. 'przypadkowa osoba niepowiązana z mówiącym żadnymi relacjami’,
2. 'nieznany, obcy’
3. 'anonimowa osoba zachowująca się nieracjonalnie, dziwak’
Wyraz pochodzi z j ang., gdzie występuje w znaczeniu 'przypadkowy, wyrywkowy, losowy’, choć słowniki przytaczają także nieformalne użycia rzeczownikowe (zob. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/american_english/random_1).
W polskim slangu słowo odnosi się głownie do osób, gdyż funkcję określania cechy czy waloru osoby, zjawiska, przedmiotu określa neologizm randomowy ’przypadkowy, losowy, dziwny’.
W słowniku Miejski.pl słowo funkcjonuje od 2010 r. (zob. https://www.miejski.pl/slowo-random).
Jest starszym, choć ciągle używanym synonimem NPC.
W 2022 znalazł się na 7 miejscu najpopularniejszych, młodzieżowych słów w internecie według raportu przygotowanego przez portal Nadwyraz.pl (zob. https://nadwyraz.com/blog-raport-15-najpopularniejszych-slow-mlodziezowych-w-internecie-w-2022).
Przykłady użycia:
1. Jakiś random, bij/ https://www.margonem.pl/profile/view,9782524#char_1354698,hutena;
2. Najlepszy streamer i jakiś random, który to który Miłego dnia❤ / https://www.instagram.com/p/CXToxfvDP1K/?img_index=1;
3. -Kto to był? – Nie wiem, jakiś random! / Z/
4. Oto Random. Randomowi politycy, randomowy ppl, randomowe lotnisko / https://www facebook com/groups/radom/ (Za: Pilińska A. (2023), KRAKUŚ, RADOMEK, WARSZEWIK I GDAŃSKMEN – UWAGI O EKSPRESYWNEJ POTENCJI SŁOWOTWÓRCZEJ WYBRANYCH NAZW MIAST, „LingVaria” 1(35), s. 253–268).
5. Poproszę audio, pani random! /https://mmponline.pl/artykuly/257971,random-storytel-walczy-o-internetowego-oscara.
(Zgłoszenie: 10.10.2023, oprac. Marzena Marczewska, Anna Wileczek)
Lista Top 20 – Młodzieżowe Słowo Roku 2022
Zródło:
baza – wyraz aprobaty dla czegoś lub kogoś, zgody na coś, pozytywnych emocji. Warianty: bazunia, zbazowane. Baza jest bezpośrednim tłumaczeniem angielskiego słowa based
betoniarz – także beton/ / be be be beton/ cztery cztery – absurdalne powiedzenia z dwóch krótkich filmów opublikowanych na YouTube w 2008 r., a po latach odkrytych na nowo. W różnych sytuacjach powtarzane są fragmenty obu fraz: „Betoniarze w Anglii, macie pozdrowienia z Polski, be be be be beton!” oraz „Ty ****** betoniarzu. Cztery cztery” (44 to kod telefoniczny Wielkiej Brytanii). Betoniarz odnosi się najprawdopodobniej do profesji, kojarzyć się też może z osobą otyłą. Beton w języku potocznym kojarzy się ze stanem po paleniu marihuany, dawniej zaś z uporem, konserwatyzmem (beton partyjny).
cringe (krindż) – (z j. ang.) żenada, wstyd, coś żenującego (krindżowego).
essa – coś łatwego, co przychodzi łatwo dlatego, że jesteśmy wyluzowani (stąd mieć essę), luz. Często występuje jako okrzyk radości lub triumfu, wykorzystywany jako ekspresja pozytywnych uczuć, a nawet pozdrowienie.
gigachad – osoba idealna, wzbudzająca podziw; ktoś bardzo dobry w jakiejś dziedzinie lub coś co jest świetne, doskonałe. W pierwszym znaczeniu odnosi się do słowa chad – nierealistycznego ideału męskiego piękna. W komunikacji młodzieży występuje też słowo: czad (Ale czad!) – ‘świetne, fantastyczne, doskonałe’.
kto pytał? – także A kto pytał? – pytanie wyrażające brak zainteresowania treścią danego komunikatu; riposta o znaczeniu: „Nic mnie to nie obchodzi”.
łymyn (women) – spolszczone żartobliwe określenie kobiet zachowujących się nieracjonalnie (wymowa ang. słowa women w l. mn.); współczesny odpowiednik powiedzenia: „Ach, te kobiety” z nutą pobłażliwości lub ironii.
naura – przekształcenie wyrażenia na razie i jego skrótu: nara. W wymowie słowa naśladowany jest angielski akcent. Zwrot używany na pożegnanie: na razie, do zobaczenia, pa!
NPC – zwykła, niewyróżniająca się osoba. Ktoś, kto zachowuje się i ubiera jak inni, ale też ktoś, kto zachowuje się mechanicznie, dziwnie – jak postać z gry. Od ang. non-player character, non-playable character (NPC) – określenia z fabularnych gier wideo, w których oznacza postać sterowaną przez komputer, a nie innego gracza.
odklejka – stan oderwania od rzeczywistości lub osoba, która nie rozumie, co się dzieje, jest nieobecna myślami, nie zachowuje się odpowiednio. Hasło odklejka występuje w wariantach: odkleić się, odklejeniec, odklejony, odkleiło, odkleja (czynność), odkleja (osoba).
onuca – także ruska onuca – sprzymierzeniec Rosji w wojnie z Ukrainą, osoba, która usprawiedliwia działania agresora.
pokemon – osoba wyróżniająca się zbyt ekstrawaganckim, niecodziennym, kolorowym wyglądem. Aluzja do postaci kolorowych stworów z gry komputerowej.
rel – czuję to samo, mam tak samo, zgadzam się z tobą. Potwierdzenie tego, co mówił przedmówca (z j. ang. relatable).
robi wrażenie – dosłowny lub ironiczny sposób wyrażenia zdumienia lub podziwu. Powiedzenie nawiązuje do jednego z filmów, na którym youtuber zachwala duży, trzydziestocentymetrowy kebab, który „robi wrażenie”.
siedemnaście – też hehe 17 – żartobliwa, przekorna riposta na pytanie o wiek. Pytanie i odpowiedź: Ile ty masz lat? Hehe, siedemnaście to fragment piosenki wykonywanej przez grupę NATSU WORLD skupioną wokół youtuberki i influencerki Natsu. Siedemnaście może być też odpowiedzią na każde pytanie zaczynające się od ile?.
sigma – także sigma male – mężczyzna silny, niezależny, intrygujący, pewny siebie, podziwiany, ale nieafiszujący się ze swoimi sukcesami.
slay – coś, co wymiata, robi wrażenie, wzbudza podziw albo ktoś, kto imponuje, poraża, np. atrakcyjnym wyglądem. Używane, gdy ktoś nam się podoba albo gdy jesteśmy z czegoś zadowoleni, a nawet jako okrzyk triumfu. Z ang. niszczyć, gromić (slangowo „you slay me” stosowane było jako komentarz do dowcipnej wypowiedzi już sto lat temu).
sus – podejrzany. Od ang. suspect lub suspicious. Skrót często używany przez miłośników „Among Us”, gry wideo, odpowiednika znanej zabawy w mafię, która wielką popularność zdobyła w 2020 r.
twoja stara/twój stary – twoja matka/ twój ojciec. Dezaprobująca riposta na pytanie: Kto?/ Kto pytał? lub na inną wypowiedź. Przed kilkunastu laty modny składnik dłuższych deprecjonujących zwrotów w rodzaju „Twoja stara pierze w rzece”. Rzadziej w postaci męskiej (twój stary). Pochodzi od ang. yer mum (lub yo momma) ucinającego dyskusję.
UwU – emotikon oznaczający coś słodkiego, uroczego; ekspresja ciepłych emocji. Może być też ironiczną reakcją na coś, co odczuwa się jako „przesłodzone”. W Internecie pojawia się od lat i pochodzi z tradycji japońskich emotikonów kaomoji, popularnych w kręgach fanów mangi i anime. Litery „U” należy kojarzyć z zamkniętymi oczami, a całość – z wyrazem błogości na twarzy. Analogiczne „OwO” (tu oczy szeroko otwarte) oznacza zaskoczenie, zdziwienie, ekscytację.
(Opracowanie haseł: Anna Wileczek, Ewa Kołodziejek, Bartek Chacińki, Marek Łazińki)
Źródło: https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku.
Nawiązanie do Młodzieżowego Słowa Roku 2022 – piosenka Pawła Kielera, https://www.youtube.com/watch?v=Wz5cptSrTX0