Modyfikacja wyrazu nara, utworzonego z kolei od używanego na pożegnanie zwrotu Na razie! Wymawiane jest jak [nɑːˈuː.ra] z angielskim „r”. Słowo zostało spopularyzowane przez Masno Gang. Pierwszy raz użył go Michał Baron, pseudonim Boxdel.
Przykład użycia
1. Trzymajcie się, widzimy się już jutro. Naura /https://www.youtube.com/watch?v=mnCKphUTIUg&ab_channel=Shoty_QuSi/
2. Dobra, ja będę spadał, naura! /Z/.
(Zgłoszenie: 7.06.2021, oprac. Joanna Senderska)
Ciekawostka: nauraa w języku fińskim oznacza 'śmiać się’.
Lista Top 20 – Młodzieżowe Słowo Roku 2022
Zródło:
baza – wyraz aprobaty dla czegoś lub kogoś, zgody na coś, pozytywnych emocji. Warianty: bazunia, zbazowane. Baza jest bezpośrednim tłumaczeniem angielskiego słowa based
betoniarz – także beton/ / be be be beton/ cztery cztery – absurdalne powiedzenia z dwóch krótkich filmów opublikowanych na YouTube w 2008 r., a po latach odkrytych na nowo. W różnych sytuacjach powtarzane są fragmenty obu fraz: „Betoniarze w Anglii, macie pozdrowienia z Polski, be be be be beton!” oraz „Ty ****** betoniarzu. Cztery cztery” (44 to kod telefoniczny Wielkiej Brytanii). Betoniarz odnosi się najprawdopodobniej do profesji, kojarzyć się też może z osobą otyłą. Beton w języku potocznym kojarzy się ze stanem po paleniu marihuany, dawniej zaś z uporem, konserwatyzmem (beton partyjny).
cringe (krindż) – (z j. ang.) żenada, wstyd, coś żenującego (krindżowego).
essa – coś łatwego, co przychodzi łatwo dlatego, że jesteśmy wyluzowani (stąd mieć essę), luz. Często występuje jako okrzyk radości lub triumfu, wykorzystywany jako ekspresja pozytywnych uczuć, a nawet pozdrowienie.
gigachad – osoba idealna, wzbudzająca podziw; ktoś bardzo dobry w jakiejś dziedzinie lub coś co jest świetne, doskonałe. W pierwszym znaczeniu odnosi się do słowa chad – nierealistycznego ideału męskiego piękna. W komunikacji młodzieży występuje też słowo: czad (Ale czad!) – ‘świetne, fantastyczne, doskonałe’.
kto pytał? – także A kto pytał? – pytanie wyrażające brak zainteresowania treścią danego komunikatu; riposta o znaczeniu: „Nic mnie to nie obchodzi”.
łymyn (women) – spolszczone żartobliwe określenie kobiet zachowujących się nieracjonalnie (wymowa ang. słowa women w l. mn.); współczesny odpowiednik powiedzenia: „Ach, te kobiety” z nutą pobłażliwości lub ironii.
naura – przekształcenie wyrażenia na razie i jego skrótu: nara. W wymowie słowa naśladowany jest angielski akcent. Zwrot używany na pożegnanie: na razie, do zobaczenia, pa!
NPC – zwykła, niewyróżniająca się osoba. Ktoś, kto zachowuje się i ubiera jak inni, ale też ktoś, kto zachowuje się mechanicznie, dziwnie – jak postać z gry. Od ang. non-player character, non-playable character (NPC) – określenia z fabularnych gier wideo, w których oznacza postać sterowaną przez komputer, a nie innego gracza.
odklejka – stan oderwania od rzeczywistości lub osoba, która nie rozumie, co się dzieje, jest nieobecna myślami, nie zachowuje się odpowiednio. Hasło odklejka występuje w wariantach: odkleić się, odklejeniec, odklejony, odkleiło, odkleja (czynność), odkleja (osoba).
onuca – także ruska onuca – sprzymierzeniec Rosji w wojnie z Ukrainą, osoba, która usprawiedliwia działania agresora.
pokemon – osoba wyróżniająca się zbyt ekstrawaganckim, niecodziennym, kolorowym wyglądem. Aluzja do postaci kolorowych stworów z gry komputerowej.
rel – czuję to samo, mam tak samo, zgadzam się z tobą. Potwierdzenie tego, co mówił przedmówca (z j. ang. relatable).
robi wrażenie – dosłowny lub ironiczny sposób wyrażenia zdumienia lub podziwu. Powiedzenie nawiązuje do jednego z filmów, na którym youtuber zachwala duży, trzydziestocentymetrowy kebab, który „robi wrażenie”.
siedemnaście – też hehe 17 – żartobliwa, przekorna riposta na pytanie o wiek. Pytanie i odpowiedź: Ile ty masz lat? Hehe, siedemnaście to fragment piosenki wykonywanej przez grupę NATSU WORLD skupioną wokół youtuberki i influencerki Natsu. Siedemnaście może być też odpowiedzią na każde pytanie zaczynające się od ile?.
sigma – także sigma male – mężczyzna silny, niezależny, intrygujący, pewny siebie, podziwiany, ale nieafiszujący się ze swoimi sukcesami.
slay – coś, co wymiata, robi wrażenie, wzbudza podziw albo ktoś, kto imponuje, poraża, np. atrakcyjnym wyglądem. Używane, gdy ktoś nam się podoba albo gdy jesteśmy z czegoś zadowoleni, a nawet jako okrzyk triumfu. Z ang. niszczyć, gromić (slangowo „you slay me” stosowane było jako komentarz do dowcipnej wypowiedzi już sto lat temu).
sus – podejrzany. Od ang. suspect lub suspicious. Skrót często używany przez miłośników „Among Us”, gry wideo, odpowiednika znanej zabawy w mafię, która wielką popularność zdobyła w 2020 r.
twoja stara/twój stary – twoja matka/ twój ojciec. Dezaprobująca riposta na pytanie: Kto?/ Kto pytał? lub na inną wypowiedź. Przed kilkunastu laty modny składnik dłuższych deprecjonujących zwrotów w rodzaju „Twoja stara pierze w rzece”. Rzadziej w postaci męskiej (twój stary). Pochodzi od ang. yer mum (lub yo momma) ucinającego dyskusję.
UwU – emotikon oznaczający coś słodkiego, uroczego; ekspresja ciepłych emocji. Może być też ironiczną reakcją na coś, co odczuwa się jako „przesłodzone”. W Internecie pojawia się od lat i pochodzi z tradycji japońskich emotikonów kaomoji, popularnych w kręgach fanów mangi i anime. Litery „U” należy kojarzyć z zamkniętymi oczami, a całość – z wyrazem błogości na twarzy. Analogiczne „OwO” (tu oczy szeroko otwarte) oznacza zaskoczenie, zdziwienie, ekscytację.
(Opracowanie haseł: Anna Wileczek, Ewa Kołodziejek, Bartek Chacińki, Marek Łazińki)
Źródło: https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku.
Nawiązanie do Młodzieżowego Słowa Roku 2022 – piosenka Pawła Kielera, https://www.youtube.com/watch?v=Wz5cptSrTX0
Młodzieżowe Słowo Roku 2021 – top 20:
| 1. śpiulkolot |
| 2. naura |
| 3. twoja stara |
| 4. sześćdziesiona |
| 5. sus |
| 6. oddaje |
| 7. cringe |
| 8. foliarz |
| 9. zodiakara |
| 10. essa |
| 11. rel |
| 12. gituwa |
| 13. mrozi |
| 14. boomer |
| 15. baza |
| 16. pogchamp |
| 17. sheesh |
| 18. ez |
| 19. IMO |
| 20. kox, koks |
Materiały medialne /wybór/
Plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku 2021 pokazał, że młodzi użytkownicy polszczyzny wprowadzili do języka szereg nowych, ciekawych jednostek (np. śpiulkolot, zodiakara, koroniak), reaktywowali stare, nadając im drugie życie (np. git, twoja stara, klawo), a istniejącym wyrazom przypisali nowe znaczenia (np. mrozi, oddaje, koks/ kox). Warto także zauważyć, że z ponad 2,5 tys. zgłoszonych jednostek znaczna liczba dotyczyła nawiązywania i podtrzymywania relacji lub zaznaczania emocji w ramach młodzieżowego współistnienia. Zachowania allocentryczne, czyli takie, które realizują się niejako na zewnątrz „ja”, w relacji do innych są charakterystyczne dla osób w wieku dojrzewania. Środowisko rówieśnicze jest dla nastolatków swoistym poligonem doświadczalnym, na którym poszukują identyfikacji, nawiązują i podtrzymują więzi, ćwiczą sztukę prowadzenia sporów, uczą się nazywać i wyrażać emocje.
Nic więc dziwnego, że w młodzieżowym repertuarze struktur przydatnych do nawiązania kontaktu nadal znajdują się dobrze znane wyrazy: elu/ elo ziom/ eluwina/ eluwa, choć trzeba odnotować, że dołączyło też sympatyczne halko oraz joł definiowane jednak jako ‘zaczepka’. Z kolei wyrazy takie jak: siem/ siema eniu/ siemandero/ siemolo to przykłady nie tylko użytecznych w kontaktach społecznych „wytrychów”, ale także dowody środowiskowej inwencji słowotwórczej. Nastoletnie rozmowy nadal – jak wynika z dużej liczby zgłoszeń – kończą się brzmiącym z angielska słowem naura, wzmocnionym niekiedy wulgaryzmem lub eufemizmem typu: kurde naura, co pokazuje żywe wpływy sceny youtubowej. Co ciekawe, naura bywa także niekiedy używana jako swoisty „stoper” rozmowy, która nie przebiega po naszej myśli. No i naura brzmi trochę jak ok, boomer, tylko w komunikacji z rówieśnikami.
Nastolatkowie w czasie dorastania muszą też opanować sztukę prowadzenia sporów. W repertuarze młodzieżowej erystyki znalazła się na nowo fraza twoja stara, która szczyt popularności notowała kilka, a może nawet kilkanaście, lat temu. Wówczas i dziś należy do ripost – ciętych, szybkich i niekiedy bolesnych odpowiedzi na czyjś nieprzychylny komentarz lub niedorzeczne pytanie, ale – jak wskazują zgłaszający – bynajmniej „nie obraża niczyjej matki”. Tym samym obserwujemy konwencjonalizację struktury, która oderwała się od pierwotnego związku ze starą ‘matką’ czy starym ‘ojcem’, aby stać się formą językowego pocisku. Jak czytamy w uzasadnieniu jednego ze zgłoszeń stanowi „najlepszy argument w każdej kłótni”.
W emocjonalnych konwersacjach młodzieży jako środek retorycznego oddziaływania pojawia się także ironia. Przykładem tego jest fraza: Kto pytał? / Ale kto pytał?, która z pytaniem wspólny ma jedynie schemat. Pełni funkcję stwierdzenia ‘to jest nieważne’, sygnalizuje zniechęcenie rozmówcy: ‘nic mnie to nie obchodzi’ lub po prostu służy „do gaszenia przeciwnika”. Może się jednak zdarzyć, że nastoletni adwersarz odpowie na to – bądź co bądź – pytanie retoryczne – znaną ripostą: –Twoja stara, dlatego na tę ewentualność powstała wersja oznajmująca: Nikt nie pytał! Jeśli chodzi o wyrażenie rozczarowania tematem rozmowy, to w zgłoszeniach zarejestrowano także emocjonalny wykrzyknik meh [czyt. /mɛ/] sugerującą ‘obojętność, niezadowolenie’. Sygnalizuje reakcję rozmówcy, w której wyraża on swoje zniechęcenie lub negatywną ocenę zjawiska, przedmiotu, osoby, a w niektórych kontekstach nawet zażenowanie. Warto dodać, że ta młodzieżowa „kultura wstydu” jest – jak wynika z plebiscytowych propozycji – ciągle żywa. Kompromitujące zachowanie, żenujący nietakt, intelektualne lub towarzyskie faux pas jest wprawdzie nadal nazywane cringem /krindżem, ale zyskało także nowe określenie – mrozi. Wszystko przez odczuwane wówczas „ciarki żenady”. Tego, który jest przedmiotem żenady nazywa się nawet mrozicielem lub mrożonem. Bywa, że sytuacje ekstremalnie niefortunne określane są jako giga cringe. Towarzyszy im emocjonalny okrzyk yikes [wym. jajks] oddający ogromne zażenowanie nadawcy.
Młodomowa zaznacza także pozytywne relacje. Przyjacielski kontakt między rówieśnikami podkreślony bywa przez formy zgłaszane często jako – mniej lub bardziej – pieszczotliwe zwroty apelatywne, np.: bestie ‘przyjaciółka/przyjaciel’, mordo/ mordeczko/ mordzio, byczku/ byczqu/ byniu/ ‘dobry znajomy, kolega’. Utożsamianie się z wypowiedzią lub poglądami rozmówcy jest zaznaczone skrótem rel. ‘ang. relatable ‘możliwe do powiązania’. Pozytywne i radosne są też wykrzyknienia i frazy, typu: ez/es/ ez z wami ‘łatwo, prosto’, essa/ no i essa ‘świetnie, udało się, wielka radość’. To pojemne językowo „cieszynki”. Nie tylko służą uzewnętrznieniu radości, ale tworzą wewnątrz młodzieżowych społeczności dobry klimat. A ten młodzi określają z angielska jako vibe / wajb ‘pozytywne wibracje, dobra atmosfera, sympatyczna relacja z drugą osobą’ lub mood ’dobry nastrój, humor’.
Do przydatnych i popularnych w komunikacji wyrazów, których znaczenie jest jednak tak pojemne, że trudno byłoby oddać wszystkie kontekstowe niuanse należy shesh/ sheeesh [wym. szisz/ szis/sziiisz]. Zaznacza reakcję odbiorcy w stylu: „A niech to…/ a niech mnie’. Wyraża w zależności od kontekstu: zainteresowanie, zdziwienie, zdumienie, a nawet podziw lub dezaprobatę. W komunikacji bezpośredniej pełni niekiedy funkcję swoistego „jęku namysłu”, podkreśla dobry kontakt lub jest używane ze względu na to – jak mówią młodsi nastolatkowie – że po prostu „fajnie brzmi”.
Swoistym żartobliwym dodatkiem do wypowiedzi wydaje się natomiast wyraz monke/ monkes (ang. monkey ‘małpa’), rozpowszechniony w Internecie przez memy. Daje on możliwość – jak wskazują internauci – wypełnienia kłopotliwej ciszy, która zapadła, gdy „nie wiadomo, co powiedzieć”. W dodatku pozwala wszystko obrócić w żart. Treść emocjonalną skutecznie kondensują i zastępują nowe emoji. Mają swoje wersje językowe, dzięki czemu obsługują także komunikację bezpośrednią. Wśród zgłoszeń nie zabrakło więc językowych odpowiedników ikon, znanych głównie z serwisu Twitch, takich jak pogChamp ‘zaskoczenie, zdziwienie’, pog/poggers ‘podekscytowanie, coś pozytywnego’ czy sadge/sadek ‘smutek’. Z kolei użytkowniczki Tik Toka lubią (i zgłaszają) to, co jest UwU ‘urocze, słodkie, czułe’.
Podsumowując, nie można oprzeć się wrażeniu, że młodzieżowe trendy językowe związane z mniej lub bardziej pragmatycznymi strategiami nawiązywania relacji, podtrzymywania kontaktu, współodczuwania emocji, wymianą dialogiczną mają swe źródło w popularności mediów społecznościowych. Szybko jednak rozprzestrzeniają się poza nie, są przejmowane przez coraz młodszych użytkowników, dla których to nie kategoria kanoniczności i medium przekazu mają znaczenie, ale przede wszystkim kryterium upodobania i zabawy.
Komentarz: Anna Wileczek