hip-hop

Hip-hop to gatunek muzyczny i ruch subkulturowy zarazem, który narodził się na początku lat 70. XX wieku w USA i stworzył młodym ludziom możliwość swobodnego wyrażania opinii i niepokojów prowokowanych otaczającą rzeczywistością.

Przemiany społeczne, polityczne i kulturowe, które miały miejsce w Polsce i innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej po 1989 roku, dały możliwość swobodnego przepływu stylów muzycznych popularnych wcześniej w Ameryce i Europie Zachodniej. Skutki tych przemian na trwałe zakorzeniły się w świecie stylu młodzieżowego (muzyki, subkultury, stylu życia), jakim jest hip-hop. Problemy współczesnego świata, poczucie niesprawiedliwości, marginalizacja i nierówność społeczna, a także marzenia o świecie prawym i ustabilizowanym eksponowane w subświecie hip-hopu, są bez wątpienia ważną, o ile nie najważniejszą przyczyną buntu i protestu młodego pokolenia. Ludzie, tworzący subkulturę hip-hopu, obserwują otaczającą ich rzeczywistość i często ją komentują, dając przy tym wyraz swym artystycznym ambicjom (rapowanie ‘melorecytacja’, breakdance ‘taniec z dużą liczbą figur siłowo-sprawnościowych’, graffiti ‘umieszczanie obrazów w przestrzeni publicznej’).

Zmieniająca się teraźniejszość budzi wiele kontrowersji, skłania do refleksji oraz wywołuje skrajne emocje, które egzemplifikowane są właśnie w twórczości hip-hopowej. Problemy społeczne takie jak bieda, pochodzenie, bezrobocie, brak perspektyw na godną przyszłość, sytuacja geopolityczna oraz religia są często krytykowane w tekstach piosenek rapowych. Rymowany slang ubrany w muzykę – rap, szybko stał się nie tylko sposobem wyrażania emocji, ale również jednym ze stylów życia młodzieży, a bunt zawładnął tekstami piosenek rapowych.

Hip-hop, który posiada swój język i niepowtarzalny styl, jest swoistą formą protestu młodych ludzi przeciwko otaczającej ich rzeczywistości. Rap, operując określonym zasobem leksykalno-semantycznym, nakierowuje ku naturalistyczno-fatalistycznej interpretacji rzeczywistości doświadczanej przez użytkowników.  A współcześnie – jak się zdaje – nie stroni także od prowokacji – zarówno tej językowej, jak i obyczajowo-społecznej.

Asymilacja leksyki rapu jest ściśle powiązana z utożsamianiem się młodych ludzi  z grupą. Myślenie w konkretnych kategoriach kulturowych i interpretowanie rzeczywistości nie jest obojętne wobec życiowych motywacji i osiągania przez jednostkę wytyczonego celu. Znajomość i używanie slangu hip-hopowego podkreśla przynależność społeczną jednostki i określa jej tożsamość. Ekspresja leksykalna hip-hopu wzbogacana jest niejednokrotnie wulgaryzmami i słowami nacechowanymi negatywnie. Ponadto język rapu  bogaty jest w neologizmy i frazy wartościujące, negatywnie nacechowane kalki językowe, a także skróty, zapożyczenia, wykrzyknienia i zwroty adresatywne.

Postawa buntownicza uczestników subświata hip-hopu wynika nie tylko z  tego, w jaki sposób rozumiana jest otaczająca rzeczywistość, ale także z chęci podejmowania jej zmiany. Hip-hopowy bunt pozwala młodym ludziom wyrażać swoje poglądy i walczyć o swoje przekonania. Jest wyrazem odrzucenia przez jednostkę zastanego świata społecznego na rzecz poszukiwania nowego ładu, stylu życia, nowej rzeczywistości społecznej, o którą walczy się, odrzucając wszystko to, z czym młody człowiek się nie zgadza.

Jednostka nieustannie stara się kształtować swoją tożsamość, indywidualność, swoje „ja”.  Często raperzy usiłują wykreować swój niepowtarzalny, rozpoznawalny wśród wielu styl. Bywa też, że swoje zaangażowanie lokują w akcje społeczne, edukacyjne lub wchodzą w komercyjne związki z popkulturą. Tym samym poszukiwanie, łączenie, niczym nieograniczony wybór, a także pogoń „za nowością” miesza się z mirażami, mrzonkami i wyobrażeniami jednostek, które chętnie czerpią z elementów dotychczasowego kapitału subkulturowego, tworząc tym samym nową, wielowymiarową ponowoczesną jakość.  Brak aprobaty dla rzeczywistości przejawia się w postawie buntu, owocującej walką o prawo do stanowienia o sobie, ale także niekiedy sprowadzanej tylko do „zewnętrzności” –  estetycznego kodu, symboli, mody i znaków rozpoznawalnych jako hip-hopowe.   Bliżej stąd do  subkulturowego stylu, niż  zdeklarowanej subkulturowej przynależność.

Więcej: Bartłomiej Kotowski (2016),  Język Bunt Tożsamość. Socjologiczno-antropologiczne studium empiryczne subkultury młodzieżowej rap, Wyd. Rospisani.pl.

Opracowanie: Bartłomiej Kotowski

Zob. także

To nie jst hip-hop. Rozmowy (2018-2021) , red. Jacek Baliński, Bartek Strowski, Wyd. No Dayz Off.

Hip-hop w Polsce. Od blokowisk do kultury popularnej (2021), red. nauk. Miłosz Miszczyński,  Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

 Rychła J (2005), Ucieczka, bunt, twórczość. Subkultura hip-hopowa w poszukiwaniu autentycznego stylu życia„, Oficyna Wydawnicza Impuls.

Piwoński W. (2021), Legendy kieleckiej kultury hip-hop mają swój wyjątkowy mural, https://wkielcach.info/aktualnosci/legendy-kieleckiej-kultury-hip-hop-maja-swoj-wyjatkowy-mural-zdjecia-i-wideo/?fbclid=IwAR3ATbi2GkTHabuJQ9mp3d4e242GLnnmH4TeqywyAU1IqI5VD87-7c1steM.

Źródło: https://wkielcach.info/aktualnosci/legendy-kieleckiej-kultury-hip-hop-maja-swoj-wyjatkowy-mural-zdjecia-i-wideo/?fbclid=IwAR3ATbi2GkTHabuJQ9mp3d4e242GLnnmH4TeqywyAU1IqI5VD87-7c1steM.